นักประวัติศาสตร์ตีแผ่ ฉากรับราชทูตของบรอดคาซท์ฯ สุดยอด

นักประวัติศาสตร์ตีแผ่ ฉากรับราชทูตของบรอดคาซท์ฯ สุดยอด

            อาจารย์ธนโชติ เกียรติณภัทร เผยที่งานสัมมนาของสถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยมหิดล ว่า ฉากรับราชทูตของละคร "บุพเพสันนิวาส" เต็มไปด้วยความน่าสนใจยิ่ง ทั้งนี้เขาเล่าเรื่องตามธรรมเนียมรับราชทูตในประวัติศาสตร์ที่แท้ ดังนี้

            ธรรมเนียมการรับราชทูตครั้งโบราณ มีอยู่ ๒ แบบ คือ ออกรับราชทูตในท้องพระโรง และออกรับราชทูตที่มุขเด็จของพระที่นั่ง

            ธรรมเนียมหนึ่งที่พระมหากษัตริย์เสด็จออกรับราชทูตคือการที่ทรงมีพระราชปฏิสันถารถาม ๓ นัด จากนั้นล่ามจะแปลถ่ายทอดไปยังราชทูต และแปลกลับมาถวายพระมหากษัตริย์อีกครั้งหนึ่ง

            การถาม ๓ นัด มีดังนี้
๑. พระเจ้าแผ่นดินฝ่ายโน้นกับทั้งพระราชวงศ์ทรงสบายดีอยู่หรือ
๒. ทูตานุทูตเดินทางมาสะดวกดีอยู่หรือ
๓. ประเทศโน้นฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล บ้านเมืองมีความสมบูรณ์ ไพร่บ้านพลเมืองมีความสุขอยู่หรือ

            ธรรมเนียมนี้ปรากฏอยู่ในเสภาขุนช้างขุนแผน ตอนพระพันวษารับราชทูตล้านช้าง ทำให้เห็นธรรมเนียมครั้งโบราณ ดังความว่า
                                       ครานั้นพระองค์ผู้ทรงเดช   ชำเลืองพระเนตรผายผัน
                          เห็นราชทูตมาถวายบังคมคัล           กับทั้งเครื่องสุวรรณบรรณา
                          จึงตรัสประภาษปราศรัย                  มาในป่าไม้ใบหนา
                          กี่วันจึงถึงพระพารา                        มรรคายากง่ายประการใด
                          อนึ่งกรุงนาคบุรี                              ข้าวกล้านาดีฤๅไฉน
                          ฤๅฝนแล้งข้าวแพงมีภัย                  ศึกเสือเหนือใต้สงบดี
                          ทั้งองค์พระเจ้าเวียงจันทน์               ทรงธรรม์เป็นสุขเกษมศรี
                          ไม่มีโรคายายี                                อยู่ดีฤๅอย่างไรในเวียงจันทน์ ฯ
                                      ราชทูตสนองพระโองการ            ขอเดชะพระผู้ผ่านมไหศวรรย์
                          มรคามาสะดวกสี่สิบวัน                    เมืองนั้นเป็นสุขไม่มีภัย
                          ข้าวปลานาปรังยังตั้งต้น                  เป็นผลหาขาดหาแคลนไม่
                          ศึกเสี้ยนศัตรูหมู่ภัย                         มิได้กระชิดติดพารา
                          พระองค์ผู้ครองนัคเรศ                     พระเดชฟุ้งเฟื่องทุกทิศา
                          ทรงธรรม์เป็นสุขทุกเวลา                 มิได้มีโรคามายายี ฯ
                                       ปางพระองค์ทรงทราบที่กราบทูล   นเรนทร์สูรปรีดิ์เปรมเกษมศรี
                          พระราชทานเสื้อผ้าแพรดี                 ทั้งที่อยู่สำราญบานใจ ฯ

            ธรรมเนียมหลักของการถวายพระราชสาส์น ราชทูตจะไม่ถวายต่อพระหัตถ์โดยตรง เพียงแต่มีโต๊ะวางตรงหน้าพระที่นั่ง ยกเว้นกรณีของเชอวาลิเยร์ เดอ โชมองต์ ที่ถวายพระราชสาส์นโดยตรงต่อพระหัตถ์ ตามอย่างยุโรป เป็นเหตุให้พระนารายณ์ทรงโน้มพระวรกายลงมารับด้วยพระองค์เอง

            สำหรับสถานที่ที่เชอวาลิเยร์ เดอ โชมองต์ เข้าเฝ้าถวายพระราชสาส์นนั้น เกิดขึ้นที่พระที่นั่งสรรเพชญ์มหาปราสาท ไม่ใช่ที่ละโว้ แต่ภาพที่เราเห็นกันจนชินตานั้นเกิดจากความเข้าใจผิดของช่างผู้วาดภาพที่คุ้นเคยกับท้องพระโรงที่ละโว้

ที่มาภาพ : เชอวาลิเยร์ เดอ โชมองต์ เข้าเฝ้าถวายพระราชสาส์น (ภาพพิมพ์ราว พ.ศ.๒๒๓๐ โดยนิโกลาส เดอลาร์เมสแซงก์) จากหนังสือกรุงศรีอยุธยาในแผนที่ฝรั่ง โดยธวัชชัย ตั้งศิริวานิช