เปิดความหมายทั้ง 6 ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศ พระราชพิธีถวายพระเพลิง ในหลวง ร.9
ความหมายและความสำคัญของการจัดริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร
การเชิญพระบรมศพจากพระมหาปราสาทไปสู่พระเมรุมาศ หรือเชิญพระบรมอัฐิจากพระเมรุมาศมาสู่พระบรมมหาราชวัง พระบรมราชสรีรางคารไปบรรจุหรือลอยพระอังคาร ตามโบราณกาลจะอัญเชิญไปด้วยขบวนพระราชอิสริยยศ ซึ่งเรียกว่า “ริ้วขบวน” ซึ่งในแต่ละริ้วขบวนจะมีคนหาม คนฉุดชัก โดยข้าราชบริพารจำนวนมาก พร้อมด้วยเครื่องประกอบพระบรมราชอิสริยยศ ได้แก่ เครื่องสูง พระกลด บังสูรย์ พัดโบก บังแทรก พุ่มเงิน พุ่มทอง จามร พระอภิรุมชุมสาย แวดล้อมตามพระราชฐานันดรศักดิ์แห่งพระบรมศพ พรั่งพร้อมด้วยเครื่องประโคม เช่น สังข์ แตร ปี่ กลองชนะ พร้อมสรรพด้วยโขลนพลโยธาแห่นำตามแซงเสด็จ ทั้งคู่แห่ คู่เคียง เป็นจำนวนมาก ซึ่งจะเข้าขบวนและเคลื่อนขบวนไปอย่างมีระเบียบและสง่างาม
การจัดริ้วขบวนเครื่องประกอบพระบรมราชอิสริยยศในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพเป็นสิ่งสำคัญ จึงต้องบูรณะและตกแต่งราชรถ รวมทั้งราชยาน คานหาม ให้พร้อมสำหรับเชิญพระบรมศพ พระบรมอัฐิ และพระบรมราชสรีรางคาร พร้อมทั้งต้องมีการซักซ้อมการเคลื่อนขบวนให้งดงามประหนึ่งราชรถเคลื่อนบนหมู่เมฆส่งเสด็จสู่สรวงสวรรค์
การจัดขบวนพระบรมราชอิสริยยศงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมิทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ครั้งนี้มีจำนวนทั้งสิ้น 6 ริ้วขบวน กำลังคนจำนวน 5,613 นาย โดยจำแนกได้ดังนี้
วันพฤหัสบดี ที่ 26 ตุลาคม พุทธศักราช 2560
ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศที่ 1 เริ่มขึ้นในเวลา 07.00 น. เจ้าพนักงานเปลื้องพระลองออกจากพระโกศทองใหญ่ เชิญพระบรมโกศทองใหญ่ แล้วอัญเชิญพระลองลงจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เทียบที่เกยลา จากนั้นเจ้าพนักงานได้ประกอบพระโกศทองใหญ่ แล้วประดิษฐานบนพระยานมาศสามลำคาน ซึ่งเป็นยานที่มีคานหามขนาดใหญ่ ทำด้วยไม้จำหลักลวดลายลงรักปิดทอง มีพนักโดยรอบ 3 ด้าน และมีคานหาม 3 คาน
ต่อมาเวลา 07.59 น. ได้อัญเชิญพระบรมโกศออกทางประตูศรีสุนทร ซึ่งเป็นประตูชั้นในและประตูเทวาภิรมย์ เพื่อตั้งริ้วขบวนบนถนนมหาราช โดยมี รศ.นพ.ประดิษฐ์ ปัญจวีณิน ผู้อำนวยการโรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ เป็นผู้ประคองพระบรมโกศออกมาทางประตูศรีสุนทร และประตูเทวาภิรมย์ เมื่อพระบรมโกศถึงยังถนนมหาราชแล้ว เจ้าพนักงานอัญเชิญพระมหาเศวตฉัตรกางกั้นพระบรมโกศ ต่อมา ศ.นพ.ประสิทธิ์ วัฒนาภา คณบดีคณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ขึ้นไปประคองพระบรมโกศบนพระยานมาศสามลำคาน
โดยพระยานมาศสามลำคานจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ไปยังพระมหาพิชัยราชรถ หน้าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เส้นทางสนามไชย ระยะทาง 817 เมตร ใช้เวลา 30 นาที เดินตามจังหวะเสียงกลอง โดยการเดินปกติ จัดกำลังพล จำนวน 965 นาย
เวลา 08.10 น. ริ้วขบวนที่ 1 จึงเริ่มเคลื่อนตามสัญญาณกลอง โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเดินตามหลังพระบรมโกศทองใหญ่ โดยริ้วขบวนเคลื่อนไปตามถนนมหาราช เลี้ยวเข้าสู่ถนนท้ายวัง มุ่งไปยังถนนสนามไชย โดยริ้วขบวนที่ 1 หลักๆ จะประกอบด้วย เสลี่ยงพระนำทหารกองเกียรติยศ เครื่องราชอิสริยยศ ทหารม้านำ 2 ม้า ทหารม้าตาม 4 ม้า ข้าราชบริพาร และในเวลา 08.40 น. ริ้วขบวนที่ 1 ได้มารวมกับริ้วขบวนที่ 2 ซึ่งตั้งรออยู่บริเวณหน้าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร
ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศที่ 2 ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เชิญพระบรมโกศทองใหญ่ โดยพระมหาพิชัยราชรถจากหน้าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามไปยังพระเมรุมาศเส้นทางจากหน้าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม-ถนนสนามไชย-ถนนราชดำเนินใน-ถนนเส้นกลางสนามหลวง ระยะทาง 890 เมตร ใช้เวลา 2 ชั่วโมง โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระดำเนินในริ้วขบวนตามหลังพระบรมโกศทองใหญ่
เดินแบบเปลี่ยนเท้าประกอบเพลงพญาโศก จัดกำลังพลจำนวน 2,706 นาย แบ่งเป็น กำลังพลฉุดชักราชรถ จากกรมสรรพาวุธทหารบก ได้เชิญราชรถน้อยและพระมหาพิชัยราชรถ โดยมีกองทหารนำ มีมโหระทึก สังข์ แตรงอน แตรฝรั่ง ปี่ กลองชนะ ราชรถพระนำ เครื่องราชอิสริยยศ เครื่องราชูปโภค กระบวนกองทหารตาม ตำรวจม้า นักเรียนโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย และข้าราชบริพาร ร่วมในริ้วขบวนนี้ด้วย
เมื่อพระมหาพิชัยราชรถเข้าสู่ท้องสนามหลวง เทียบเกยลาแล้ว จะเชิญพระโกศทองใหญ่ลงจากพระมหาพิชัยราชรถ เพื่อประดิษฐานพระโกศทองใหญ่ บนราชรถปืนใหญ่ส่วนหลัง แล้วเชิญมาเชื่อมกับราชรถปืนใหญ่ส่วนหน้า ที่จอดรออยู่ภายในรั้วราชวัตร แล้วเคลื่อนเข้าสู่ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศที่ 3 เวียนพระเมรุมาศโดยอุตราวัฏ หรือ เวียนซ้าย 3 รอบ ก่อนเทียบราชรถปืนใหญ่ที่เกรินบันไดนาคพระเมรุมาศ เชิญพระโกศทองใหญ่ขึ้นประดิษฐานบนพระจิตกาธาน ระยะทาง 260 เมตรต่อรอบ ใช้เวลา 30 นาที เดินตามจังหวะเสียงกลอง โดยการเดินปกติ จัดกำลังพลจำนวน 781 นาย
วันศุกร์ ที่ 27 ตุลาคม พุทธศักราช 2560
ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศที่ 4 เชิญพระบรมอัฐิโดยพระที่นั่งราเชนทรยาน และเชิญพระบรมราชสรีรางคารโดยพระที่นั่งราเชนทรยานน้อย จากพระเมรุมาศเข้าสู่พระบรมมหาราชวัง เส้นทางจากถนนกลางสนามหลวง-ถนนราชดำเนินใน-ถนนหน้าพระลาน-เข้าประตูวิเศษไชยศรีพระบรมมหาราชวัง ระยะทาง 1,074 เมตร ใช้เวลา 30 นาที เดินตามจังหวะเสียงกลองโดยเดินปกติ จัดกำลังพลจำนวน 834 นาย
วันอาทิตย์ ที่ 29 ตุลาคม พุทธศักราช 2560
ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศที่ 5 เป็นการเชิญพระบรมอัฐิโดยพระที่นั่งราเชนทรยาน จากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทขึ้นประดิษฐานที่พระวิมานบนพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท เส้นทางจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท-พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ระยะทาง 63 เมตร ใช้เวลา 10 นาที เดินตามจังหวะเสียงกลองโดยการเดินปกติ จัดกำลังพล 550 นาย
พันโทหญิง พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริวัณณวรีนารีรัตน์ ฉลองพระองค์ชุดเต็มยศ หมวกยอดมีพู่สีน้ำเงินหม่น ตราพระราชลัญจกรประจำรัชกาลที่ 9 เสื้อสักหลาดสีน้ำเงินหม่น แผงอกมีกระดุมสีทอง 2 แถว แผงคอและข้อมือทำด้วยสักหลาดสีแดง มีช่อชัยพฤกษ์ประดับดอกพุดตานดิ้นทอง ที่ข้อมือมีเครื่องหมายอักษรพระปรมาภิไธยย่อ ภปร. ภายใต้พระมหามงกุฎ กางเกงสักหลาดสีน้ำเงินหม่น มีแถบสีเหลืองข้างละ 1 แถบ ประดับเครื่องหมายพระปรมาภิไธยย่อ ภปร. ทำด้วยโลหะสีทอง ที่อกเสื้อเบื้องขวา ทรงร่วมการปฏิบัติในขบวนพระอิสริยยศ
ในริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศที่ 6 ตำแหน่ง ผู้บังคับการกองพันทหารม้าที่ 29 รักษาพระองค์ ในการเชิญพระบรมราชสรีรางคารเชิญพระบรมราชสรีรางคารจากพระศรีรัตนเจดีย์ วัดพระศรีรัตนศาสดารามไปบรรจุ ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม และวัดบวรนิเวศวิหาร โดยรถยนต์พระที่นั่ง เส้นทางจากวัดพระศรีรัตนศาสดาราม-ประตูวิเศษไชยศรี-ถนนหน้าพระลาน-ถนนสนามไชย-วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม และจากวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม-ถนนอัษฎางค์-ถนนสนามไชย-ถนนราชดำเนินกลาง-ถนนพระสุเมรุ-วัดบวรนิเวศวิหาร โดยริ้วขบวนที่ 6 จัดขบวนม้าจำนวน 77 ม้า ใช้กำลังพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์ และกำลังพลของกองบัญชาการตำรวจนครบาล
